Nie będę się tu zagłębiał w szczegóły, opiszę zrozumiałym językiem co to jest RAD (Reactive Attachment Disorder) i dlaczego masz przechlapane już teraz a będzie raczej tylko gorzej.

TLDR

Jakaś trauma spowodowała stworzenie niepoprawnej więzi i każda nieadekwatna reakcja na „zaczepki” dziecka tylko ten stan pogłębia.

Wersja dłuższa

RAD jest dość nowym zjawiskiem (samo zjawisko nie jest nowe ale diagnoza go tak), co za tym idzie w naszym kraju mało kto o nim słyszał i mało kto potrafi go zdiagnozować poprawnie. Często zachowania dzieci RAD-owych są błędnie diagnozowane jako schizofrenia wczesnodziecięca, psychopatia dziecięca. Błędna diagnoza zamiast pomóc potrafi tylko dowalić takiemu dziecku bardziej.

RAD najczęściej odnosi się do dzieci, które na wczesnym etapie życia doświadczyły deficytów opieki rodzicielskiej, np były bite, zaniedbane czy głodzone. Silną traumą dla takiego dziecka jest też utrata rodziców w wieku od 6 miesięcy do 3 lat.

Więź między opiekunem a dzieckiem, jest bardzo ważna z punktu widzenia rozwoju psychicznego dziecka. Główną rolę w powstaniu zaburzeń więzi ponosi opiekun. W skrócie: nieadekwatna odpowiedź na potrzeby dziecka może spowodować zaburzenie poczucia bezpieczeństwa, za tym idzie powstanie mechanizmów obronnych, które mają za zadanie prowokować opiekuna do odpowiedzi. Jeśli i na nie opiekun nie odpowie adekwatnie dziecko może popaść w jeszcze większe rozżalenie i złość nasilając problematyczne zachowania.

Rodzaje więzi

Na chwilę obecną definiujemy 4 rodzaje więzi:

1. Ufna – dziecko czuje się przy rodzicu/opiekunie bezpiecznie – to jest „normalna” więź między rodzicem i dzieckiem, sprzyja ona prawidłowemu rozwojowi psychicznemu dziecka
2. unikająco-lękowa – wykształca się, gdy rodzic/opiekun unika kontaktu z dzieckiem i ignoruje jego potrzeby, takie dziecko może wyrosnąć na niepewne siebie i nieodporne na stres
3. oporna – wykształca się gdy opiekun ignoruje potrzeby dziecka aż to nie zacznie krzyczeć lub płakać, opiekun w tej relacji jest niepewny siebie, takie dziecko może wyrosnąć na niepewnego siebie i posiadającego bardzo niską samoocenę człowiek
4. zdezorganizowana-zdezorientowana – bardzo często występuje, gdy rodzić/opiekun jest sprawcą przemocy. Dziecko z taką więzią może w przyszłości popaść w różnego rodzaju zaburzenia psychiczne

Rodzaje zaburzeń

Reaktywne zaburzenia więzi dzielimy na dwa typy:

1. typ hamowany – polega na niemożności zainicjowania bądź odpowiedniego do wieku zareagowania na większość społecznych interakcji. O niemocy dziecka świadczyć mogą: nadmierne zahamowanie, chorobliwa czujność lub bardzo ambiwalentne i sprzeczne odpowiedzi
2. typ niehamowany – polega na rozmytym przywiązaniu okazywanym poprzez bezkrytyczną towarzyskość, brak selektywności w doborze osób, z którymi nawiązują relację (znajomości z obcymi; brak ulubionej bądź kilku ulubionych osób).

Powyższe zaburzenia wraz z lekceważeniem podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych dziecka lub częste zmiany opiekuna podstawowego uniemożliwiające powstanie prawidłowej więzi powodują tylko pogorszenie stanu psychicznego dziecka, takie dziecko będzie tworzyło relacje takie jakie zna, czyli zakładając, że pod twoją pieczę trafi dziecko z RAD zdezintegrowanym w typie niehamowanym, masz przewalone. Czego można się spodziewać, gdy dziecko takie zacznie tworzyć więź:

• kradzieży w sklepach i w domu
• niszczenia mienia innym dzieciom czy Tobie
• problemów ze snem
• agresji wobec wszystkich i wszystkiego
• autoagresji
• kłamstw i zwalania winy na wszystkich innych
• oszczerstw i oskarżeń
• braku przywiązania do osób
• nadmiernej lepliwości do osób obcych
• całkowitej odporności na system nagród i konsekwencji mający zmotywować do lepszego zachowania

Co ciekawe – w przedszkolu czy innych instytucjach będzie grzeczne i niesprawiające problemów – właśnie dlatego, że nie tworzy więzi, więc nie ma się przed czym bronić i powodu do prowokowania reakcji opiekuna – jeśli przedszkole nie wie czym jest RAD – masz podwójnie przewalone, bo wszyscy będą brali Twoje słowa jak moje: że próbujesz zrobić z dziecka kogoś, kim nie jest, bo „przecież w przedszkolu nie ma takich zachowań” oraz „to słodkie dziecko na pewno nie jest do czegoś takiego zdolne” i „problem na pewni jest u was w domu”. No jest u nas w domu, tym problemem są niepoprawne więzi stworzone przez dziecko.

Co robić, jak żyć?!

Jeśli masz możliwość – poszukaj dobrego psychoterapeuty specjalizującego się w takich dzieciach, bez tego nie da rady. I będzie to pierwsza osoba, która nie będzie na ciebie patrzeć jak na świra, bo będzie wiedziała z czym mierzysz się Ty i z czym mierzy się dziecko. Poza tym konsekwencja, konsekwencja i jeszcze raz konsekwencja, każde odstępstwo od zasad zostanie natychmiast zauważone i zostaniesz za nie ukarany, Ty.

Serdecznie w tym miejscu pozdrawiam panią Urszulę Turynę z Ośrodka Psychoterapii Mały Książę, która podjęła się trudu walki o moją młodą podopieczną.

Źródła

• https://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/78678/Reaktywne_zaburzenia_wiezi_RAD_u_dzieci_przebywajacych_w_placowkach_opiekunczo_wychowawczych.pdf
• https://psychologiawpraktyce.pl/artykul/opuszczone-i-niekochane-dzieci-zaburzone-wiezi-jako-pietno
• https://podyplomie.pl/psychiatria/16808,zaburzenia-przywiazania